Beschrijving
Op dit iconendrieluik duikt ineens, aan de linkerhand van Christus, de heilige Nicolaas op. Sinterklaas. Voor Nederlanders is dat misschien een totale verrassing, maar voor wie vertrouwd is met de spiritualiteit van het oosten, is dat een vertrouwd beeld. De heilige Nicolaas, bisschop van Myra, wordt geëerd als een van de grootste heiligen die de kerk ooit heeft voortgebracht.
En geef de kerk eens ongelijk. Nicolaas verloor zijn steenrijke ouders toen hij in de puberteit zat. En bleef dus alleen achter, met een enorme smak geld. Dat moet wel misgaan, zou je denken.
Nikolaas wijdde zich, tegen alle verwachting in, aan God. Toen de stad hem riep om haar bisschop te worden, vluchtte hij en hield zich verborgen. Slechts na aandringen liet hij zich roepen op die hoge positie – en toen hij die positie eenmaal bekleedde, liep hij de hoerenbuurten en de kroegen van het havenkwartier in. Juist daar waar je als gerespecteerd burger niet kwam, verspreidde hij het licht van het evangelie. En dat is het boek dat hij in zijn hand houdt.
Ook Jezus, in het midden van dit ikoon, houdt dat boek in zijn hand. Maar in tegenstelling tot Nikolaas houdt hij het geopend. Open bij de tekst die zegt: als je moe bent, en onder lasten gebukt gaat, kom dan bij Mij, en ik zal je rust geven.
Zo staan op dit prachtige ikonendrieluik Christus als Heer van de Kerk, geflankeerd door zijn moeder Maria, de moeder van de kerk, en de heilige Nikolaas, een van de grote zonen van de kerk. En de verhoudingen zijn duidelijk. Er is geen twijfel over naar wie je moet gaan met je vermoeidheid en het gewicht van je leven. Zowel Maria als Nikolaas waren daar helder in.
Dit ikoon is afkomstig uit Servië. We kochten het in de oude Sint Sava Kathedraal in Belgrado. Die kerk staat nog steeds naast de nieuwe, en wat ons betreft doet de toerist die alleen de nieuwe Sint Sava bezoekt zichzelf tekort. Natuurlijk, de nieuwe Sint Sava – met balkons waarop je een koor van achthonderd zingende priesters kwijt kunt – is imposant. Al toen ik in 2008 de vaklieden op grote tafels de witmarmeren delen zag beeldhouwen, waarmee later de betonnen muren bedekt zouden worden, was duidelijk dat dit imposante gebouw een bijna hallucinante impressie zou geven van de heerlijkheid van het Evangelie.
Maar tegelijk… Je kunt dit gebouw ook interpreteren als een misplaatste uiting van religieus-nationalisme, verheerlijking van het land en de kerk van het land. Milan, een bevriende hoogleraar kunstgeschiedenis in Belgrado, had er maar weinig mee op, om nog een andere reden: Servië wordt gekenmerkt door kleine kerken. Intieme plekken van devotie. Als je, na een bezoek aan de nieuwe Sint Sava de oude Sint Sava bezoekt, in een hoekje links van de kerkheuvel, besef je dat ineens. De toeristenattractie is ook vervreemdend. Maar in het – naar verhouding – bescheiden en intieme godshuis dat ernaast staat, kom je thuis. De sfeer is er verstild, het licht zachter, de geur ouder.
Toen we op die plek dit drieluik vonden, kochten we het zonder nadenken.
We vonden tot dusver geen kistje waar het bij paste. Maar het eigene van dit huisaltaar – ooit waarschijnlijk een sigarendoos – is dat het binnenste ervan behandeld is met beige, net geen zandkleurige verf. Zowel het rijk versierde houtsnijwerk dat de ikonen omlijst als ook het kaarsenhoudertje zijn dan weer verbonden met de kleur van de buitenkant van het altaarkistje, wat een prachtige rust aanbrengt in het geheel, die ongetwijfeld ten goede komt aan de meditatie en het gebed.
Het formaat (h 7,5 cm / b 21 cm / d 15,2 cm) van dit kistje maakt het geschikt als huisaltaar.
Dit unieke huisaltaar is te koop voor € 65,- (exclusief verzendkosten).
Over de geschiedenis en het gebruik van (christelijke) huis- en reisaltaren lees je meer in dit artikel. Hoe we ze ontwerpen lees je hier. In een aflevering van het Duitse Tussen Kunst & Kitsch dook onlangs een prachtig huisaltaar op, dat al drie generaties gebruikt wordt in de familie die het bezit. Dat verhaal vind je hier.
Bij onze reis- en huisaltaren hoort altijd het boekje Luister – een kleine gids voor vieringen onderweg. Het is een boekje met een kleine liturgie, inclusief openingsteksten, bronteksten om bij te mediteren, gebeden en zegenteksten. Daarnaast zit er een extra kaarsje bij, en een doosje lucifers.
Los bij de huis- en reisaltaren zijn te bestellen, zolang de voorraad strekt:
Binnenkort komen ook op de website:
- Zeer kleine wierookbrandertjes, inclusief wat kooltjes en een zakje wierook.